Tijdens onze Kiev stedentrip brachten we een bezoek aan het gebied rondom de kerncentrale(s) van Tsjernobyl!
Op 26 april 1986 vond er bij de plaats Tsjernobyl in Oekraïne een ramp plaats die zijn weerga niet kent. In de grootste kerncentrale van de toenmalige Sovjet Unie ontplofte reactor nummer 4. Een menselijke communicatie fout veroorzaakte ’s werelds grootste kernramp met verschrikkelijke gevolgen. Ruim 600.000 mensen, in een straal van 30 km om Tsjernobyl, liepen de hoogste stralingsdosis op. De bevolking werd helaas niet snel genoeg geëvacueerd. Vandaag de dag hebben zij nog steeds te maken met de gevolgen van deze ramp die zich inmiddels 34 jaar geleden afspeelde. Vroegere bewoners lijden aan verschillende ziektes, er zijn veel miskramen en er worden nog steeds misvormde kinderen geboren. In totaal zijn in de besmette gebieden zo’n 6,5 miljoen mensen blootgesteld aan enige vorm van straling.
Als je Tsjernobyl wilt bezoeken is het sterk aan te bevelen om met een tour mee te gaan. Vanuit Kiev zijn er verschillende operators die diverse dagtrip aanbieden naar Tsjernobyl. Wellicht dat je, op een niet drukke dag, bij de gate nog een gids kunt organiseren om het terrein te betreden, zonder gids kom je niet binnen. Wij hebben onze dagtocht gemaakt met Gamma Travels.
07.45 uur was het vertrek vanuit de parkeerplaats voor ons Hotel. Vanuit Kiev is het zo’n twee uur rijden voordat je de gate van de 30 km zone bereikt. Hier duurt het allemaal even voordat je binnen kunt, paspoorten, toegangspassen en stralingsdetectoren vormen onderdeel van de wachttijd. Zonder paspoort kom je hier niet binnen dus een legitimatie is een must! Afhankelijk van de drukte ben je hier van zo’n 15 tot 45 minuten kwijt voordat je de 30 km zone in kunt rijden. In eerste instantie oogt het als een verlaten natuurgebied, waarin ook vrij veel wilde dieren leven. Zo kun je hier tegenkomen: wilde paarden, beren, hertsoorten, vossen en wilde honden. Vreemd genoeg hebben na 1986 alle muizen en ratten het gebied verlaten en zijn ook nooit meer teruggekeerd. Onbekend waarom dit zo is?
Al snel komen we verlaten dorpjes tegen, alles is verwilderd en sommige huizen en panden wordt ook sterk afgeraden om te betreden. Instortingsgevaar! Van oude winkels, huizen tot een cultureel centrum. Na het verlaten van het gebied is er kennelijk veel geplunderd maar is verder alles gebleven zoals het was. Indrukwekkend.
Na de explosie werd aanvankelijk alles door de Sovjetten uit het nieuws gehouden en was er “niet veel aan de hand”, pas na drie dagen is er rustig een evacuatie tot stand gekomen. Alles onder het motto, iedereen met drie dagen het gebied uit. De meeste mensen zagen dit als een uitje/vakantie maar wisten toen nog niet dat ze nooit meer terug zouden keren. Voor de Sovjetten ideaal om bewijsmateriaal e.d. te vernietigen. Het officiële dodental van de ramp staat dan ook op 31! Dit terwijl schatting oplopen tot over de 10.000 overledenen, daarbij zijn meer dan 600.000 mensen getroffen door de stralingen en ondervonden en vinden nog steeds vele mensen de gevolgen van deze kernramp.
In het gebied was een geheime militaire basis, militairen die daar leefden met hun gezin moesten tekenen dat ze nooit iets openbaar zouden maken van deze basis. Hier waren scholen, supermarkten e.d. Alles voorzien om hier te leven. Een radar systeem met een hoogte van 160 meter, zelden zo iets indrukwekkends gezien, enorm! Het leuke achter het systeem is dat het nooit heeft gefunctioneerd, een foutje van de engineers kennelijk.
De 10 kilometer zone:
Weer een checkpoint, alles wordt weer gecontroleerd. Vanaf hier rijden we de 10 km zone in. Het gehele gebied is serieus bewaakt en onder controle, op zich natuurlijk goed. Binnen deze zone bevind zich ook de rampplek.
We rijden via verlaten gebieden, erg indrukwekkend, naar het gebied waar de kerncentrales staan opgesteld. Vijf in totaal, waarvan nummer 5 in aanbouw was en verder nooit afgebouwd is. Reactor nummer 4 is degene die is ontploft. Dit alles door een menselijke fout tijdens een shift-wissel. In de dagen na de explosie zijn veel mensen in aanraking gekomen met een enorme overdosis aan straling, iets wat je niet ruikt, voelt en dus niet merkt. De brandweerlieden die ter plaatse kwamen gingen uit van een reguliere brand! Uiteindelijk is vanuit de lucht, dagen nadien, gestart met helikopters vol met zand boven de rampplek te sturen en op die manier de rampplek te vullen met zand. Diezelfde helikopters werden nadien in het amusementspark afgespoeld, daar heerst anno 2020 nog steeds een verhoogde straling. De afgelopen jaren is hard gewerkt om de volledige centrale te voorzien van een koepel, wat nu vrij onschuldig oogt. Naar verwachting duurt het nog meer dan 100 jaar voordat de gehele rampplek schoon is. Huidige technieken laten het nog steeds niet om alles te verwijderen, er worden momenteel robots ontwikkeld om het uranium te verwijderen maar die zijn pas over zo’n 10 jaar functioneel. We kunnen de reactor nummer 4 benaderen op zo’n 100 meter afstand! Een vreemde gewaarwording om zo dichtbij een rampplek staan waar het bijna 34 jaar geleden stevig mis ging! In de “kantine” van de centrale eten we een goede maar eenvoudige lunch, is inbegrepen in bijna alle tours. Interessant is dat je de kantine via een stralingsdetector moet betreden, in het zand het stof in het gebied zit kennelijk toch nog de nodige straling opgeslagen. Heb je ergens in de berm gezeten kan het zomaar zijn dat je de kantine niet in komt zonder reiniging. Wordt ook sterk afgeraden om ergens in het zand te gaan zitten of tassen e.d. te plaatsen op de grond.
We rijden verder het gebied in en gaan kijken naar de oude brandweer kazerne en het oude politie gebouw van Pripjat. Indrukwekkend! Gebouwen zijn in principe allemaal gesloten en mogen niet betreden worden. Kennelijk zijn er regelmatig politiecontroles in het gebied die kijken of de toeristen-tours zich ook aan dit protocol houden. Toch maakt onze gids een uitzondering voor ons, wat vast en zeker ook bij andere groepen het geval zal zijn!? Zo betreden we het cellencomplex gedeelte van het politiebureau en bezoeken we een kinderopvang. De impact wordt dan direct groter! Een zeer aparte ervaring om tussen de spullen en verweerde kamers te wandelen.
Enkele oud bewoners van het gebied zijn nadien “illegaal” terug naar hun huizen gegaan. Hun verblijf werd gedoogd! Anno 2020 wonen er nog steeds mensen in het gebied, hebben wel elektriciteit in hun huizen maar geen stromend water en verwarming! “Douche” doen ze zomer en winter buiten of niet. Winkels zijn er geen en verplaatsen is voor deze mensen geen optie, zijn allemaal veel te oud. Eenmaal per maand komt er een wagen langs waar boodschappen voor de volgende maand gedaan kunnen worden. Dit noemen we nog eens plaatsbinding! Geen makkelijk leven dus. Als je dan verhalen hoort over een dame van 86 jaar, die daar haar gehandicapte zus van 82 verzorgd, onder deze omstandigheden dan is dat toch serieus pittig. Uiteindelijk zal het gebied onbewoond worden want nieuwe mensen mogen zich niet vestigen in het gebied. Om de kerncentrale onschadelijk te maken verblijven er wel werkers in het gebied maar dat is voor enkele dagen of weken en dan weer terug naar huis. Hiervoor zijn wel speciale wooneenheden ingericht.
Vanaf het gebied hier kun je per boot naar Kiev toe, in een soort van haven krijg je nog mee hoe dit er vroeg uitzag. Verlaten schepen, een haven café e.d. Hier mag absoluut niet meer gevaren worden, de waterkwaliteit is goed maar vele stralingsdeeltjes liggen op de bodem, die bij zwemmen, varen e.d. weer geactiveerd zouden kunnen worden. Stilte hier dus!
Hetzelfde geldt natuurlijk voor de spullen in de leegstaande appartementsgebouwen e.d. Toch had de regering besloten dat iedereen een jaar na de ramp zijn/haar eigen woning nog even mocht betreden. Door de straling was natuurlijk nauwelijks nog iets bruikbaar, de mensen hebben toen de ramen vernietigd en alles naar beneden gegooid. Achter de haven is toen alles op een hoop gedumpt en een zandberg van gemaakt. De schatkamer van Pripjat genaamd! We bezoeken het stadscentrum van Pripjat, de oude supermarkt, een hotel e.d. leuk detail is dat dit de eerste self-service supermarkt van de gehele Sovjet-Unie was.
We wandelen verder via een klein amusementspark wat gepland stond voor opening op 1 mei 1986 maar de dag voor de ramp open was om een soort van “test/proef draai dag”, eigenlijk kun je stellen dat het nooit open is geweest. Bijzonder! Op het plein van dit park werden de helikopters gewassen die boven reactor 4 hadden gevlogen. Een opgedroogd plasje regenwater geeft anno 2020 nog steeds een verhoogde straling! Hier geen tassen e.d. op de grond zetten dus!
Plotseling staan we midden in een stadion, waarvan we nauwelijks iets mee krijgen want het lijkt wel of we midden in een bos staan. Moeder natuur die 34 jaar lang haar werkt deed. Pas als we aan de rand van het stadion komen zien we de tribune en de hardloop baan om het veld heen.
Wat een gigantisch indrukwekkend gebied, wat je zeker niet mag overslaan als je Kiev eens aan doet. Rond 17.00 uur maken we onze tocht terug naar het checkpoint van de 10 km zone en vervolgens door naar het checkpoint van de 30 km zone. Bij beide checkpoints wederom een gedegen controle en wordt het volledige voertuig aan een stralingsmeting onderworpen en moeten we zelf ook weer door de stralingsmeters heen. Onze persoonlijke stralingsmeter heeft aangegeven dat we ver onder de limiet van straling zijn gebleven vandaag, gelukkig maar! Waren we in Kiev gebleven hadden we kennelijk meer straling opgelopen.
Ons Instagram-verhaal van deze dag nog eens terug zien, kijk dan snel HIER.
Mocht er op het moment van uw bezoek een te hoge straling vrijkomen dan kan het Ministerie van Binnenlandse Zaken Chernobyl zonder aankondiging van de een op de andere dag sluiten en alle bezoekers weren. Houd hier gedegen rekening mee. Never Stop Travelling kan niet verantwoordelijk worden gehouden, ook niet na bevestiging van je reservering, indien je geen toegang krijgt tot het gebied. Rond 19.30 uur (het is erg druk om de stad weer terug in te komen, arriveren we weer bij ons hotel. We sluiten deze avond af bij het restaurant naast ons Hotel, Public Cafe genaamd. Een dik verdiende borrel en hapje na een zeer indrukwekkende dag! Alles over onze Kiev trip lees je HIER.
Recente reacties